Przewodniczący i jego zadania

Przewodniczący jest wybierany na odnawialny okres dwóch i pół roku, to jest na połowę kadencji Parlamentu. Reprezentuje on Parlament Europejski wobec świata zewnętrznego oraz w stosunkach Parlamentu z pozostałymi instytucjami UE. 

Do jego głównych zadań należą: nadzór nad funkcjonowaniem Parlamentu i jego organów, przewodniczenie posiedzeniom plenarnym oraz czuwanie nad przestrzeganiem Regulaminu PE.

Podczas otwarcia każdego posiedzenia Rady Europejskiej Przewodniczący Parlamentu przedstawia stanowisko i kwestie zajmujące uwagę Parlamentu związane z punktami porządku obrad i innymi tematami.

Po przyjęciu budżetu Unii przez Parlament, Przewodniczący podpisuje budżet, umożliwiając jego wykonanie. Przewodniczący PE i Przewodniczący Rady podpisują wszystkie akty legislacyjne przyjęte w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.

Posłowie

W skład Parlamentu Europejskiego wchodzi 705 posłów, wybranych w 27 państwach członkowskich Unii Europejskiej w powszechnych wyborach bezpośrednich na okres pięciu lat.

Każdy kraj decyduje o kształcie przeprowadzanych u siebie wyborów, ale musi gwarantować równość płci i tajność głosowania. Unijne wybory odbywają się zgodnie z zasadą reprezentacji proporcjonalnej.

Mandaty przydzielane są na podstawie liczby ludności poszczególnych państw członkowskich. Nieco ponad jedną trzecią posłów do PE stanowią kobiety. Posłowie do PE są pogrupowani według podobieństwa poglądów politycznych, a nie narodowości.

Grupy polityczne

Większość posłów do Parlamentu należy do grup politycznych ─ nie zrzeszają się oni na podstawie narodowości, ale przekonań politycznych. W Parlamencie Europejskim istnieje obecnie 8 grup politycznych.

Wśród nich są:

• Europejska Partia Ludowa (EPP)
• Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów (S&D)
• Odnowić Europę (RE)
• Zieloni (Greens)
• Tożsamość i Demokracja (ID)
• Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy (ECR)
• Konfederacyjna Grupa Zjednoczonej Lewicy Europejskiej – Nordycka Zielona Lewica (GUE/NGL)

Do utworzenia grupy politycznej potrzebnych jest 25 posłów reprezentujących co najmniej jedną czwartą państw członkowskich.

Każda z grup politycznych zajmuje się samodzielnie swoją organizacją wewnętrzną przez powołanie przewodniczącego (lub dwóch współprzewodniczących), prezydium i sekretariatu. W sali posiedzeń plenarnych miejsca są przydzielane posłom w zależności od ich przynależności politycznej, po uzyskaniu zgody przewodniczących grup. Przed każdym głosowaniem na posiedzeniu plenarnym grupy polityczne analizują sprawozdania opracowane przez komisje parlamentarne i wnoszą poprawki. Stanowisko przyjęte przez grupę jest ustalane w drodze porozumienia wewnątrz grupy.

Poseł może należeć tylko do jednej grupy politycznej. Niektórzy posłowie nie przynależą do żadnej grupy politycznej – są to posłowie niezrzeszeni.

Komisje

Aby przygotować prace Parlamentu Europejskiego podczas posiedzeń plenarnych posłowie są przydzielani do stałych komisji, z których każda specjalizuje się w odrębnej dziedzinie. Każda z 20 komisji składa się z 25 - 73 posłów i każda posiada przewodniczącego, prezydium i sekretariat. Skład polityczny komisji odzwierciedla skład Parlamentu.

Komisje parlamentarne odbywają posiedzenia raz lub dwa razy w miesiącu, w Brukseli, a ich obrady są jawne.

W komisjach parlamentarnych, posłowie opracowują projekty legislacyjne i sprawozdania z własnej inicjatywy, wprowadzają poprawki i głosują nad nimi. Analizują propozycje Komisji i Rady oraz, w razie potrzeby, sporządzają sprawozdania, które są przedstawiane na posiedzeniach plenarnych.
Parlament Europejski może również tworzyć podkomisje i specjalne komisje tymczasowe, które zajmują się konkretnymi problemami, lub komisje śledcze w ramach swoich kompetencji kontrolnych, które służą do badania doniesień o złym stosowaniu unijnych przepisów.

Przewodniczący komisji koordynują prace w ramach Konferencji Przewodniczących Komisji.

Delegacje

Delegacje Parlamentu Europejskiego utrzymują stosunki i prowadzą wymianę informacji z parlamentami państw, które nie należą do Unii Europejskiej.
W Parlamencie istnieje 35 delegacji. Każda składa się z około piętnastu posłów. Wyróżnia się dwie kategorie delegacji. Delegacje międzyparlamentarne mają za zadanie utrzymywanie stosunków z parlamentami krajów spoza Unii Europejskiej, które nie kandydują do przystąpienia.

Wspólne komisje parlamentarne natomiast utrzymują stosunki z parlamentami krajów starających się o członkostwo w Unii Europejskiej lub parlamentami krajów stowarzyszonych ze Wspólnotą.

Parlament uczestniczy również w 5 zgromadzeniach wielostronnych, które skupiają posłów i parlamentarzystów z krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku (Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP-UE), Basenu Morza Śródziemnego (EMPA), Ameryki Łacińskiej (EUROLAT), wschodnich krajów sąsiedzkich UE (EURONEST) oraz państw NATO. Przewodniczący delegacji koordynują ich prace w ramach Konferencji Przewodniczących Delegacji.

Sesje plenarne

Parlament zbiera się 12 razy w roku na posiedzeniach plenarnych w Strasburgu podczas czterodniowej sesji (od poniedziałku do czwartku). Dodatkowe dwudniowe mini sesje plenarne odbywają się w Brukseli.
Działalność w trakcie posiedzenia plenarnego jest przede wszystkim poświęcona debatom i głosowaniom. Jedynie teksty, nad którymi głosowało zgromadzenie plenarne, oraz oświadczenia pisemne, które uzyskały podpisy większości członków Parlamentu, są oficjalnymi dokumentami Parlamentu Europejskiego.

Wśród nich można wyróżnić kilka rodzajów tekstów w zależności od ich tematyki i zastosowanej procedury legislacyjnej:

• sprawozdania legislacyjne to teksty rozpatrywane przez Parlament w ramach różnorodnych wspólnotowych procedur legislacyjnych: procedury współdecyzji, zgody i konsultacji. Jedynie procedura współdecyzji przyznaje Parlamentowi rolę prawodawcy na równi z Radą 
 Unii Europejskiej;
• procedura budżetowa: Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej sprawują władzę budżetową w Unii Europejskiej, która określa co roku wydatki i dochody Unii;
• sprawozdania nielegislacyjne są sporządzane przez Parlament z jego własnej inicjatywy przez właściwą komisję parlamentarną. Przyjmując te teksty Parlament zwraca się do innych instytucji i organów europejskich, rządów krajowych, a nawet krajów trzecich, w celu zwrócenia uwagi na konkretną kwestię i wywołania ich reakcji. Inicjatywy te, pomimo że nie posiadają wartości legislacyjnej, wynikają z uprawnień Parlamentu, który może skłonić Komisję do opracowania wniosków legislacyjnych.

Roczny kalendarz prac Parlamentu Europejskiego jest przyjmowany co roku (zazwyczaj w czerwcu) przez zgromadzenie plenarne na wniosek Konferencji Przewodniczących Grup Politycznych. Kalendarz określa również tygodnie posiedzeń komisji parlamentarnych oraz grup politycznych.